Polyvagaal benadering: vriendschap sluiten met je zenuwstelsel
reguleren tussen ‘aan’ en ‘uit’
Heb je op jonge leeftijd te maken gehad met verlies, een onveilige thuissituatie, geweld, misbruik of verwaarlozing. Misschien ben je onvoldoende gezien als kind, had je te maken met een dominante ouder/opvoeder, een scheiding. Of een ander gebeurtenis die te groot, te langdurig of ingrijpend was om te hanteren? Dan is de kans groter dat je systeem eerst overprikkeld en vervolgens overvraagd raakt.
Misschien herken je een of meerdere signalen:
- verhoogde hartslag en onrust in ‘normale situaties’
- snel oppikken van emoties van anderen; hoogsensitiviteit
- gevoeligheid voor sfeer en sterk ontwikkelde zintuigen
- gebrek aan (zelf)vertrouwen
- controlebehoefte
- piekeren, dagdromen en malen
- moeite om je te verbinden
van overleven naar leven
Als gevolg van chronische stress, fysiek, emotioneel of mentaal trauma (groot of klein) heeft je zenuwstelsel een manier gevonden waardoor je kon blijven functioneren. Of in termen van het zenuwstelsel: overleven. Ook als je jaren verder bent, en veilig, kan je lijf nog steeds reageren als toen. Alsof je je moet beschermen, ook al is dat in de huidige situatie niet nodig.
Een herhaalde reactie wordt een patroon. Een patroon wordt een karaktertrek. En voor je het weet worden eigenschappen als gehaast zijn, doorgaan, verongelijktheid, conflicten en eenzaamheid het ‘normale’ ritme.
Zo simpel werkt het. En dat gebeurt dagelijks en voor een groot deel onbewust. Dus hoe meer inzicht je krijgt in de werking van je zenuwstelsel, hoe beter je jezelf leert kennen. In feite doet het er niet toe, hoe het zo is gekomen. Je kunt jezelf opnieuw programmeren.
Leren hoe je een ontregeld zenuwstelsel kunt kalmeren of juist activeren. En zo de verbinding met jezelf en anderen herstellen. Dat je kunt leven in plaats van overleven.
polyvagaal, wat is dat?
De polyvagaal theorie gaat uit van het autonome zenuwstelsel als ingang om weer regie te nemen over je lijf en je leven. Autonoom betekent automatisch. De 10e hersenzenuw speelt daarbij een belangrijke rol. Een technisch verhaal. Ik vertel je er graag meer over. In de kern komt het erop neer dat onze reacties en ons gedrag grotendeels worden bepaald door ervaringen opgedaan in het verleden.
Voor een baby die nieuw op de wereld komt is alles overweldigend. Behalve zuurstof, voeding, slaap, rust, warmte en geborgenheid is de veilige nabijheid van een ander zenuwstelsel van levensbelang. Iemand die kan voorzien in de basisbehoeften. Veiligheid, liefde, erkenning, waardering, vertrouwen, etcetera. Iemand die je tijdens het opgroeien leert hoe je om kunt gaan met alles wat er om je heen gebeurt. Het zenuwstelsel leert het brein te overleven. Want dat is de primaire taak van het zenuwstelsel.
de wetenschap van veiligheid
Het autonome zenuwstelsel is er dus voor gemaakt om signalen van veiligheid en gevaar te herkennen en kenbaar te maken aan je brein. Waarbij het zenuwstelsel vele malen sneller reageert dan dat je kunt bedenken wat er gebeurt. Je lijf (en je hart) weet het al, voordat je je er bewust van bent. Ken je die ervaring dat je een ruimte binnenkomt en direct de sfeer aanvoelt? Het zenuwstelsel pikt haarfijn signalen op van lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen, objecten, geuren, geluiden in de ruimte. Vervolgens bepaalt het in een nanoseconde in welke mate er sprake van veiligheid of gevaar is. En dan wordt er automatisch een reactie opgeroepen.
We bewandelen allemaal ons eigen pad. Niet iedereen heeft een veilige start in het leven. Of er gebeuren dingen onderweg waardoor je van je padje raakt. En die ervaringen krijgen een betekenis. Het wordt ‘een verhaal’ in je hoofd en het manifesteert zich in je lijf. Het basisgevoel van veiligheid en verbinding wordt op de proef gesteld.
Het autonome zenuwstelsel en stress
Het autonome zenuwstelsel (AZS) speelt een belangrijke rol in mijn coaching want het regelt allerlei automatische responsen zoals je ademhaling, bloeddruk, spijsvertering en temperatuur. Je adem en hartritmevariabiliteit zijn een afspiegeling van hoe je op dit moment in je vel zit of hoe je in het leven staat, een heel eerlijk feedback instrument. Het mooie is dat je dit zichtbaar kunt maken met bio-feedback apparatuur. Ik werk met een Inner Balance Trainer en de Moonbird.
de nadruk ligt op het proces en niet op ‘het verhaal’
Samen kijken we hoe jouw systeem reageert op ervaringen en gebeurtenissen. Wat zijn je triggers? Wat heb je nodig om ervoor te zorgen dat je hoofd of je lijf een andere reactie geeft? Zonder te graven in het verleden. Soms kan het helpend zijn om stappen te zetten, maar de nadruk ligt op het proces in het hier en nu.
Hoe meer ballast je kunt loslaten, hoe dichter je bij jezelf komt. En hoe makkelijker het wordt om keuzes te maken in je leven.
Als coach/therapeut ben ik inspirerend, doelgericht, confronterend, doortastend en sensitief. Ik ga vanuit een veilige verbinding graag op zoek naar de kern, de essentie en het probleem achter de hulpvraag. Dat kan via mentale coaching en via de weg van het lichaam, zonder in het ‘verhaal’ te hoeven gaan.
Wandelcoaching vanuit een polyvagaal perspectief
Met de natuur binnen handbereik is het logisch dat ik een deel van mijn coaching buiten doe. Lekker wandelen door de Heldense Bossen. Een paar belangrijke voordelen van wandelcoaching:
- je zintuigen krijgen de ruimte, en de natuur zorgt voor ontspanning in je brein waardoor de stress al vanzelf minder wordt
- beweging heeft een positief effect omdat er allerlei stofjes worden aangemaakt in je lijf die zorgen voor ontspanning; niet alleen je lichaam maar ook je gedachten en gevoelens komen in beweging
- de natuur nodigt uit tot reflectie
- je bent in een andere omgeving en dat stimuleert om los te komen van je vaste gedachtenpatronen
- en natuurlijk de frisse lucht!
In het hier en nu veilig en ontspannen werken aan veerkracht
Behalve wandelen in de natuur zijn er verschillende manieren om het zenuwstelsel tot rust te brengen en je energie beter te reguleren.
Bewegen, ademen, creativiteit, dansen, yoga. Mevrouw Nilsson biedt de volgende mogelijkheden:
Ben je nieuwsgierig? Schroom niet om contact op te nemen. Je bent van harte welkom voor een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek in mijn praktijk ‘de deftige kamer’ in Panningen, gemeente Peel en Maas, centraal gelegen tussen Venlo, Roermond, Weert en Venray. En misschien word je net zo enthousiast als ik.
Maak direct een afspraak.
